ریس مرکز ملی فضای مجازی روز گذشته در حاشیه افتتاح پروژه توسعه فیبر نوری در وزارت ارتباطات، در پاسخ به سوال دیجیاتو درباره طرح VPN قانونی، اعلام کرد که این طرح ابتدای سال آینده پیگیری خواهد شد.
ابوالحسن فیروزآبادی، رییس مرکز ملی فضای مجازی، در حاشیه آیین راه‌اندازی 500 هزار پورت فیبر نوری در پاسخ به سوال دیجیاتو که طرح VPN قانونی چه سرانجامی دارد، گفت: طرح مذکور ادامه داشته و متوقف نشده است. صحبت‌های جدیدی انجام شده و تعاملاتی با وزارت ارتباطات در این زمینه خواهیم داشت. از سال آینده بحث VPN قانونی را پیگیری خواهیم کرد.
بحث VPN قانونی، احتمالا مرتبط با تصمیم‌گیری‌هایی درباره اینترنت طبقاتی است. حتی پیش از این گفته شده بود که برخی سایت‌های فیلتر شده مانند یوتوب باید برای برخی از اقشار جامعه در دسترس قرار بگیرند. فیروزآبادی به سوال دیجیاتو درباره احتمال رفع فیلتر این دسته از سایت‌ها و همچنین احتمال طبقه‌بندی شدن اینترنت پاسخ شفافی نداد.
VPN قانونی؛ یک طرح ۱۰ ساله
بحث VPN قانونی و طبقه‌بندی فیلترینگ و اینترنت به سال‌های گذشته حتی اوایل دهه ۹۰ می‌گردد. اما در سال ۹۸ و ۹۹ این طرح بیشتر در فضای رسانه‌ها و سخنرانی‌های مسئولین دیده می‌شد.
برای مثال محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات وقت، شهریور 1398 در مجلس حاضر شد تا به سوالات نمایندگان پاسخ دهد. در این جلسه علنی، درباره فیلترینگ مباحث بسیاری مطرح شد اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها، طبقه‌بندی فیلترینگ بود. وزیر ارتباطات به صراحت در این رابطه گفت: نمی‌شود سطح سیستم و فیلترینگ اینترنت برای یک استاد دانشگاه و یا دانشجو و یا یک خبرنگار برابر باشد.
جواد جاویدنیا، سرپرست وقت معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور نیز فروردین ماه 1399 اعلام کرد پیش‌نویس مسائل قانونی اعطای این VPNها در قوه قضاییه طراحی شده و بخش عمده آن در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه به تصویب رسیده است.
در حالی که برای مدتی خبری از اجرای این طرح نبود، دبیر شورای عالی فضای مجازی اسفندماه 1399 بار دیگر به آن اشاره و اظهار داشت مدیریت VPN قانونی به زودی در کشور اجرایی می‌شود. اما در یک سال گذشته این موضوع دیگر مطرح نشد. گفتنی است بسیاری از کارشناسان مخالف اجرای چنین طرحی و ایجاد طبقه‌بندی در دسترسی به اینترنت برای شهروندان هستند.
گفتنی است براساس اظهارات پیشین مسئولان امر، رسته‌های شغلی خاص، تشکیلات قضایی و امنیتی، دانشجویان، اساتید دانشگاه، پزشکان و خبرنگاران و افرادی که بنا به اقتضائات شغلی و تحصیلی نیازمند دسترسی به سایت‌های فیلتر شده هستند جزو افرادی هستند که VPN قانونی را دریافت خواهند کرد.
شایان ذکر است پاییز سال گذشته کشور چین نیز ایده VPN قانونی را به طور رسمی برای مدت کوتاهی آزمایش کرد.