انتخابات پرحاشیه اتحادیه کسب‌و‌کارهای فضای مجازی هفته آینده برگزار می‌شود

حدود یک هفته دیگر انتخابات اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی برگزار خواهد شد. انتخاباتی که پیش از برگزاری با حرف و حدیث‌های بسیاری همراه شده و برخی از فعالین این حوزه نسبت به عدم اطلاع‌رسانی کافی درباره آن انتقاد دارند. اما عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌و‌کارهای مجازی برگزاری بی‌سر و صدای انتخابات را رد کرده و توپ هرگونه انتقاد را به زمین وزارت صمت می‌اندازد.

انتخابات اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای اینترنتی در شرایطی کمتر از یک هفته دیگر در سکوت کامل خبری برگزار می‌شود که چگونگی ثبت‌نام و اطلاع‌رسانی برای ثبت‌نام کاندیداهای هیات مدیره و بازرسان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد منتقدان نسبت به نحوه اداره و فرایند مدیریت این اتحادیه تردیدهای فراوانی ابراز کرده‌اند.

به گزارش فاواپرس، ۲۵ اسفندماه گذشته، درست چند روز قبل از تعطیلی‌های سال جدید، اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای اینترنتی روی سایت خود خبری منتشر کرد که در آن علاوه بر اینکه لیست کاندیداهای انتخابات اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای اینترنتی را اعلام می‌کرد زمان برگزاری انتخاب را نیز مشخص کرده بود. این در حالی است که برگزاری انتخابات این اتحادیه پیش از این بارها به تاخیر افتاده بود.

انتخابات اتحادیه کسب و کارهای مجازی که در ابتدای امر قرار بود شهریور ماه ۱۴۰۰ برگزار شود و سپس زمان برگزاری آن به آبان سال گذشته رسید، نهایتا به 23 فروردین 1401 موکول شده است. این موضوع در کمتر از یک ماه از برگزاری انتخابات و در 25 اسفند ماه اطلاع‌رسانی شد. موضوعی که با انتقاد بسیاری از فعالین این حوزه رو به رو شده و عده‌ای معتقدند اطلاع‌رسانی‌ها در این باره کافی نبوده است.

چگونگی ثبت‌نام کاندیداهای هیئت مدیره و بازرسان نیز برای برخی در هاله‌ای از ابهام است. اما رضا الفت‌نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای اینترنتی اعتقاد دارد برگزاری انتخابات آن چنان هم بی سر و صدا نبوده است: ثبت‌نام برای دور جدید انتخابات اتحادیه، اردیبهشت 1400 انجام و پیش از آن از طرق مختلف همچون جراید، سایت و پیامک جهت دعوت از متقاضیان برای ثبت نام در انتخابات اطلاع‌رسانی شد.

وی با تاکید بر اینکه هیئت اجرایی متشکل از وزارت صمت و اتاق اصناف متصدی ثبت‌نام، تایید صلاحیت‌ها و برگزاری انتخابات است، افزود: قاعدتا پس از ثبت‌نام بایستی طی بازه زمانی حدودا یک ماهه، تایید صلاحیت‌ها اعلام و در مرداد سال گذشته انتخابات اتحادیه برگزار می‌شد. اما تایید صلاحیت‌ها به طول انجامید و انتخابات اتحادیه‌های صنفی بارها به علت اوج‌گیری بیماری کرونا به تعویق افتاد.

به گفته الفت‌نسبت، اواخر اسفندماه امکان برگزاری انتخابات اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی به صورت رسمی به آن‌ها ابلاغ و مجددا فرآیند اطلاع‌رسانی این مرحله از طریق درج در روزنامه، درج در سایت و ارسال پیامک برای اعضای اتحادیه و دارندگان رای تکرار شده است.

اما ائتلاف تازه تاسیس تاد و حضور الفت‌نسب در آن این شائبه را پیش آورده که برخی از رقبا پیش از این‌ها و با آمادگی کامل وارد میدان شده‌اند؛ ولی الفت‌نسب با رد این دست صحبت‌ها اظهار داشت خود اعضای اتحادیه نیز 24 اسفند از زمان قطعی برگزاری انتخابات با خبر شده‌اند و ائتلاف راه‌اندازی شده نوپا بوده و حتی دامنه آن، به تازگی و حدود 4 روز پیش ثبت شده است.

او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به انتقادات از میزان اطلاع‌رسانی، امکان تعویق برگزاری انتخابات اتحادیه وجود دارد، این موضوع را رد و تاکید کرد انتقادات درباره عدم اطلاع‌رسانی کافی یا زمان برگزاری انتخابات به وزارت صمت وارد است. الفت‌نسب اعتقاد دارد اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی تمام اقدامات لازم جهت اطلاع‌رسانی در این زمینه را انجام داده است.

البته به اذعان عضو هیئت مدیره اتحادیه، اطلاع‌رسانی صورت گرفته در سطح گسترده‌ای نبوده و صرفا به جامعه آماری که دارای پروانه کسب هستند ختم شده و علاوه بر موارد ذکر شده، در پنل‌های آن‌ها نیز اطلاع‌رسانی لازم انجام شده است.

در اتحادیه چه خبر است

تاریخ اولیه برگزاری انتخابات هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی، شهریورماه ۱۴۰۰ اعلام شده بود اما به دلیل همه‌گیری کرونا این انتخابات به تعویق افتاد و مقرر شد آبان‌ماه این انتخابات برگزار شود، با این حال در آن زمان نیز شرایط برگزاری انتخابات مهیا نشد و در نهایت اعضای هیات مدیره اتحادیه پیش‌بینی کرده بودند تا پایان سال انتخابات اتحادیه برگزار خواهد شد.

اختلاف نظر در اتحادیه پس از استعفای محمد کرمی اولین رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی به رسانه‌ها درز کرد، زمانی که اعضای اتحادیه با استعفای او موافقت نمی‌کردند اما در نهایت به دلیل حضور نیافتن او در جلسات اتحادیه هیات عالی نظارت بر اصناف استعفایش را پذیرفت و سپس، حمید محمدی مدیرعامل مشهور دیجی‌کالا، به عنوان دومین رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای اینترنتی، جانشین او شد.

اما درست چند ماه پس از انتخاب کم و بیش ناگزیر حمید محمدی به عنوان رئیس هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی نامه‌ای از سوی دبیرخانه هیات عالی نظارت به رئیس اتاق اصناف ارسال شد که در آن گزارش بازرسی از عملکرد اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی منتشر شده بود و به تخلفات گسترده در دبیرخانه این اتحادیه اشاره شده بود.

یکی از تخلفات فاحش در این گزارش برگزار نشدن جلسات هیات مدیره در طول چهار سال فعالیت این اتحادیه است، طبق آنچه در این گزارش آمده، در این دوره باید حداقل ۶۰ جلسه هیات مدیره برگزار می‌شده اما ۴۰ جلسه به حدنصاب قانونی برای تشکیل جلسه نرسیده است و تقریباً هیچ یک از اعضای هیات مدیره اتحادیه به صورت مرتب در اتحادیه حضور نیافته‌اند.

در کنار این بی‌نظمی و بی‌توجهی آشکار به ساختار قدرت در این اتحادیه بسیار جوان و رو به گسترش، در این گزارش تاکید شده که موضوع صدور و ابطال پروانه کسب متقاضیان در هیات مدیره مطرح نشده است. برگزار نشدن جلسات کمیسیون‌های مختلف اتحادیه هم از جمله دیگر تخلفات صورت‌گرفته از سوی اتحادیه به شمار می‌آید. همچنین در این گزارش اشاره شده است که نه تنها پرونده صنفی اعضای هیات مدیره در محل اتحادیه موجود نبوده بلکه پرونده‌های صنفی سایر اعضا نیز برای بررسی از سوی بازرسان در اتحادیه نبوده است.

این نامه در کنار افشای خبر درخواست فیلترینگ تعداد قابل توجهی از کسب‌وکارهای اینترنتی از سوی اتحادیه به دلیل نداشتن جواز کسب موجب شد فعالان این حوزه که تاکنون این اتحادیه را به نوعی پیشتیبان خود می‌دانستند دچار شک و تردید شوند.

مساله تا جایی که بالا گرفتن اعتراضات که با فیلتر شدن سایت 1dayoff شروع شده بود رییس اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی، حمید محمدی، را وا داشت تا در رشته‌توییتی انتقاد کاربران و فعالان این حوزه از عملکرد اتحادیه نسبت به فیلتر کسب‌وکارهای اینترنتی را بپذیرد و سعی کرد دلایل این تصمیم را توضیح دهد اما برخی دیگر از اعضای اتحادیه نیز بر اجرای دقیق قانون نظام صنفی و در نهایت الزام به فیلتر شدن این کسب‌وکارها تاکید می‌کردند که همچنان دوپارگی در رویکردهای نهادی را که شاید قرار بود آخرین سنگر کسب‌وکارهای اینترنتی باشد به رخ کسب‌وکارها و رسانه‌ها می‌کشید.

حضور چهره‌های ناشناخته در انتخابات اتحادیه؛ پای رد صلاحیت در میان است؟

اما یکی دیگر از انتقادات وارده به انتخابات اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، حضور افرادی نه چندان نام آشنا در فهرست متقاضیان حضور در هیئت مدیره و بازرس این اتحادیه است. سرشناس‌ترین چهره‌های این فهرست 31 نفره، رضا الفت‌نسب عضو فعلی اتحادیه و شماری از مدیران مطرح فضای استارتاپی مانند محمد خلج مدیرعامل اسنپ، اشکان آرمندهی مدیرعامل دیوار و میلاد منشی‌پور مدیرعامل تپسی است.

علت عدم حضور چهره‌های شناخته شده در انتخابات اتحادیه را از الفت‌نسب جویا شدیم، او در این باره گفت: در زمان انجام ثبت‌نام، به عنوان یک عضو اتحادیه بارها با کسب‌وکارهای مختلف جهت حضور در انتخابات تماس گرفتم اما بسیاری از افراد تمایلی به ثبت‌نام نداشتند.

او با تاکید بر اینکه کار صنفی، مشکلات و چالش‌های خاص خود را دارد اعتقاد دارد بسیاری هیئت مدیره اولیه اتحادیه را در 4 سال گذشته رصد کرده و متوجه شدند این فعالیت صنفی کار ساده‌ای نیست از همین کاندید انتخابات نشدند.

الفت‌نسب در پایان با بیان اینکه اگر کسب‌وکارهای سرشناس بیشتری در ثبت‌نام انتخابات مشارکت می‌داشتند، اتفاقات بهتری رقم می‌خورد اظهار داشت در حال حاضر فهرستی از مدیران کسب و کارهای کوچک، متوسط و بزرگ وجود دارد که حضور آن‌ها در این اتحادیه می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری‌ها در این صنف کمک کند و صدای تمامی بخش‌ها به گوش برسد.

ائتلاف ازپیش‌برنده در انتخابات اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی

در حالی که برخی از کاندیداها دغدغه خود را نسبت به ناگهانی بودن انتخابات پیش رو ابراز کرده‌اند، طی نامه‌ای برخی از اعضای اتحادیه نیز در نامه‌ای به اتاق اصناف نسبت به صوری بودن فعالیت شمار قابل توجهی از اعضای اتحادیه شکایت کرده‌اند.

در این نامه در کمال ناباوری برآورد شده است از سه هزار و ۳۶۵ عضو اتحادیه، هزار و ۸۳۰ مورد از اعضا فاقد فعالیت کسب‌وکاری واقعی مجازی هستند و با توجه به اینکه در گزارش اولیه هیات مدیره از میان سه هزار و ۵۹۱ عضو آن بدواً ۲۲۶ عضو غیرفعال اعلام شده بودند، در نهایت ۲ هزار و ۵۶ عضو اتحادیه فاقد فعالیت واقعی ارزیابی شدند که حدود ۵۷ درصد کل اعضا را تشکیل می‌دهند.

از این میان حدود ۲۷.۷ درصد از سایت‌ها به کلی غیرفعال بوده و در حدود ۸.۹ درصد از سایت‌ها، کالا یا خدماتی برای ارائه نیست، در ۹.۸ درصد از سایت‌ها خرید امکان‌پذیر نیست و در حدود ۹.۷ درصد از آنها درگاه پرداخت وجود ندارد و در حدود یک درصد از آنها نیز کالاهایی ارائه شده که یا دیگر در فضای واقعی وجود ندارند (مانند گوشی‌های همراه بسیار قدیمی) یا قیمت‌های غیرواقعی و صوری دارند.

در نامه‌ای که از سوی برخی از اعضای اتحادیه برای اتاق اصناف ارسال شده آمده است، تعدادی از کسب‌وکارهایی که امکان دریافت مجوز از نهادهای دیگر را ندارند از اتحادیه اقدام به دریافت مجوز می‌کنند و این تعادل آرا را به نفع دبیرخانه اتحادیه بر هم زده است در حالی که شماری از کاندیداها معتقدند منافع این بدنه صوری نتایج انتخابات پیش رو را تغییر خواهد داد به ویژه اگر در رأی‌گیری سه‌شنبه آینده تعداد شرکت‌کنندگان به حد نصاب نرسد. ظهور ائتلاف تازه‌تاسیس تاد به سرکردگی رضا الفت‌نسب بازیگر جدی انتخابات آینده هم نشان می‌دهد دست‌کم بخشی از طیف رقیب از پیش با آمادگی کامل وارد میدان شده‌اند.

یکی دیگر از نکات مهم، بی‌توجهی فعالیت اتحادیه به فعالیت شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای است و به نظر می‌رسد تاکنون هیچ‌گونه اقدام موثری به منظور نظارت بر این شرکت‌ها صورت نگرفته است و در نهایت بی‌توجهی اتحادیه به عملکرد این شرکت‌ها منجر به باطل کردن جواز فعالیت شرکت بادران یکی از شرکت‌های بزرگ این حوزه از سوی وزارت صمت شد که فرضیه‌هایی را در مورد سلامت بوروکراتیک اتحادیه هم مطرح کرد.

شائبه‌های بسیار در مورد انتخابات پیش روی اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای اینترنتی و فشار روزافزون بر کسب‌وکارهای خصوصی و استارت‌آپ‌های این حوزه باعث شده است پس از ضعیف شدن سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به دلیل اختلافات داخلی، این بار بسیاری نگران از دست رفتن آخرین سنگر باقی‌مانده برای تجارت الکترونیکی برای بازیگران واقعی‌اش باشند.

باید دید مقامات و کاندیداهای انتخابات پیش رو در یک هفته پیش رو چه پاسخی برای انبوه سوالاتی که تاکنون مسکوت مانده دارند.