اتحادیه اروپا از بزرگترین اقدام قانونی تاریخ خود برای کنترل فضای رقابت در بازار فناوری پرده برداشت. طرح جدید «قانون بازارهای دیجیتالی» (DMA) با هدف مدیریت قدرت شرکت‌های بزرگ دنیای فناوری و فراهم‌سازی بستر رقابت شرکت‌های کوچک با غول‌های آمریکایی تدوین شده است. این اتحادیه پیش‌تر به‌صورت موردی به پرونده‌های ضدانحصار می‌پرداخت، اما حالا این قانون می‌خواهد اصلاحی ساختار را برای بازار در نظر بگیرد.
طرح اتحادیه اروپا هنوز به تصویب نهایی نرسیده و باید چند گام و بررسی دیگر را پشت سر بگذارد و توسط پارلمان و شورای اروپا تایید شود. امروز قرار است اطلاعات بیشتری درباره این طرح با عموم مردم به اشتراک گذاشته شود.
طرح DMA مسئولیت‌های جدیدی را به شرکت‌هایی محول می‌کند که به عنوان «دربان» شناخته می‌شوند. دربان‌ها شرکت‌هایی با حداقل ۷۵ میلیارد دلار ارزش بازار، ۴۵ هزار کاربر فعال و پلتفرمی شبیه اپلیکیشن یا شبکه اجتماعی هستند. شرکت‌هایی که تحت پوشش این قانون قرار می‌گیرند شامل گوگل، مایکروسافت، اپل، متا و آمازون خواهند بود.
کمیسیون اروپا می‌گوید اگر دربان‌ها از قوانین تبعیت نکنند، جریمه‌های مالی سنگینی علیه آن‌ها اعمال خواهد شد: «کمیسیون می‌تواند به اندازه حداکثر ۱۰ درصد درآمد سالیانه شرکت‌ها در سراسر جهان و در صورت نقض مجدد تا ۲۰ درصد از آن‌ها جریمه بگیرد. در صورت نقض سیستماتیک هم کمیسیون ممکن است این شرکت‌ها را تا مدت مشخصی از خرید سایر شرکت‌ها منع کند.»
طرح اتحادیه اروپا چه مفادی دارد؟
طرح DMA دامنه وسیعی دارد و می‌خواهد گستره‌ای از اقدامات انحصارطلبانه را تحت پوشش قرار دهد، اما چند خواسته مشخص را از شرکت‌های فناوری مطرح کرده است. این خواسته‌ها عبارتند از:
- هم‌کنش‌پذیری: دربان‌ها باید اجازه دهند پلتفرم‌های آن‌ها با سرویس‌های مشابه از شرکت‌های کوچک‌تر کار کنند. تفسیر دقیق این ماده مشخص نشده، ولی می‌توان آن را به عنوان بستری برای ارتباط میان پیام‌رسان‌هایی مثل واتس‌اپ با سایر پیام‌رسان‌ها در نظر گرفت.
- حق حذف: مصرف‌کنندگان با گزینه‌های بیشتری در زمینه نرم‌افزار و خدمات، به‌ویژه در بحث سیستم عامل‌های iOS و اندروید روبرو می‌شوند. کاربران باید بتوانند هر نرم‌افزاری را حذف کنند و در هنگام راه‌اندازی دستگاه‌ها امکان انتخاب سرویس‌های دلخواه خود برای خدماتی مثل ایمیل و مرور وب را داشته باشند.
- دسترسی به داده‌ها: کسب و کارها باید بتوانند به داده‌هایی که برای پلتفرم‌های بزرگ می‌سازند، دسترسی داشته باشند. این یعنی مثلا شرکت‌هایی که روی آمازون محصول می‌فروشند، باید به آمارهای آمازون دسترسی داشته باشند تا عملکرد خود را ارزیابی کنند.
- شفافیت در تبلیغات: برای مثال اگر یک شرکت روی فیسبوک تبلیغ بخرد، باید ابزارهایی در اختیار او قرار داده شود تا بتواند به‌صورت مستقل سطح دسترسی تبلیغش را تایید کند.
- پایانی بر ارجح قرار دادن محصولات: شرکت‌ها نمی‌توانند از پلتفرم‌های خود برای اولویت دادن به محصولاتشان استفاده کنند. مثلا گوگل نمی‌تواند سرویس فروشگاهی خود را بالای نتایج جستجو نشان دهد، مگر این که در رقابت با بقیه واقعا بهتر عمل کرده باشد.
