اینترنت کشور، یک هفته پس از آغاز ناآرامیها با محدودیتهای مختلفی مواجه شده است. از قطعی اینترنت همراه و ثابت در ساعات مختلف تا افزایش دامنه فیلترینگ سایتها و اپلیکیشنهای متعدد. در همین حال وزیر کشور اعلام کرده است تا زمانی که ناآرامیها ادامه داشته باشند، اینترنت به حالت قبل باز نمیگردد. هرچند او این محدودیتها را «موقت» خوانده است.
در روزهای اخیر بسیاری از کاربران اینترنت در ایران تنها میتوانند به اپلیکیشنهای داخلی دسترسی داشته باشند. همچنین برخی از سایتهای داخلی در هنگام استفاده از ویپیان، اصطلاحا باز نمیشوند. این وضعیت که در میان ایرانیها به اینترنت ملی معروف است از روز چهارشنبه هفته گذشته با از دسترس خارج شدن دو اپلیکیشن پراستفاده،اینستاگرام و واتسآپ شدت گرفت.
واتسآپ روز چهارشنبه ۳۰ شهریور فیلتر شد؛ اما کاربران ایرانی مقیم خارج از کشور که با شمارههای داخلی از واتسآپ استفاده میکردند نیز دیگر نتوانستند از این پیامرسان استفاده کنند. در همین حال برخی کاربران داخل کشور عنوان کردند با استفاده از شمارههای خارجی میتوانند از واتسآپ استفاده کنند. همین موضوع باعث شد کاربران عنوان کنند که متا در قطع دسترس به واتسآپ دست دارد. واتسآپ اما در توییتی که به زبان فارسی منتشر کرد در تکذیب این مساله نوشت: «ما تلفنهای مرتبط به ایران را مسدود نکردهایم».
همان روز و حتی قبل از واتسآپ، اینستاگرام فیلتر شد. این موضوع در روزهای بعد از سوی خبرگزاری فارس تایید شد. این خبرگزاری مدعی شد شورای امنیت کشور دستور فیلترینگ واتسآپ و تلگرام را صادر کرده است؛ اما ساعتی بعد، خبر خود را حذف کرد. پس از آن نوبت به فیلتر شدن گوگلپلی و اپاستور رسید. از روز جمعه (۱ مهر) نیز موج فیلترینگ به لینکدین رسید. همچنین برخی کاربران از فیلتر شدن بازیهایی که امکان چت در آنها وجود دارد مانند Clash Of Clans خبر دادهاند.
در این میان اکثر پلتفرمهای ایرانی مانند اسنپ، نشان، آپارات و اپلیکیشنهای بانکی فعال هستند و بدون مشکل به فعالیت خود ادامه میدهند اما دسترسی به سایتهای داخلی از طریق مرورگر گاهی بامشکل مواجه شده است.
وزیر کشور: قطع اینترنت ادامه دارد
در روزهای اخیر بیشتر کاربران بدون فیلترشکن نمیتوانند به اینترنت متصل شوند و اینترنتشان ملی شده است. همچنین دسترسی به فیلترشکن نیز بسیار دشوار است و اقدامات گستردهای برای مسدود کردن فیلترشکنها در حال انجام است. علاوه بر این اینترنت اپراتورهای همراه نیز در این روزها بارها در مقاطع مختلف به طور کامل قطع شده است.
همه اتفاقات روزهای اخیر در شرایطی رخ داد که روز چهارشنبه برخی رسانهها به نقل از عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات گفتند ممکن است در روزهای آینده محدودیتهایی توسط دستگاههای امنیتی در اینترنت اعمال شود. اندکی پس از انتشار این خبر اما وزارت ارتباطات این نقل قول را تکذیب و تاکید کرد وزیر ارتباطات گفته است: در روزهای اخیر در برخی نقاط و برخی ساعات محدودیتهای مقطعی وجود داشته که برطرف شده است و در حال حاضر شبکه ارتباطی هیچ مشکلی از منظر سرعت و کیفیت ارتباطی ندارد.» روز گذشته (جمعه ۱ مهر) نیز شایعه شده بود وزیر ارتباطات گفته است از ساعت ۴ بعدازظهر تا ۱۲ شب اینترنت قطع میشود. این خبر به نقل از خبرآنلاین در کانالهای تلگرامی و توییتر منتشر شده بود؛ اما خبرآنلاین انتشار چنین خبری را تکذیب کرد.
شب گذشته احمد وحیدی، وزیر کشور دولت سیزدهم در گفتوگوی ویژه خبری تلویزیون اعلام کرد تا زمانی که ناآرامیها ادامه پیدا کند، شرایط اینترنت به همین شکل خواهد بود. وحیدی در این رابطه گفت: «اصل محدودیت برعهده اغتشاشگران است. اغتشاشگرانی که این کارها را میکنند موجب میشوند چنین محدودیتی اعمال شود. تا زمانی که دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی مطمئن شوند دیگر چنین وضعیتی نیست ممکن است ادامه پیدا کند. البته محدودیتها موقت و محدود است. الان شبکههای داخلی کارشان را میکنند و هیچ مشکلی ندارند.»
استارلینک میآید؟
در همین حال چند روزی است خبرهایی از تلاشها برای فعال شدن اینترنت ماهوارهای استارلینک به گوش میرسد. دیروز وزیر امور خارجه آمریکا در توییتی به صدور مجوز لغو تحریمهایی که ضد آزادی اینترنت و جریان آزاد اطلاعات در ایران هستند اشاره کرده بود. ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیسایکس در پاسخ به این توییت نوشت: «فعالسازی استارلینک…» این اتفاق بعد از درخواست ایلان ماسک برای معافیت از تحریمهای ارتباطاتی ایران انجام شد. وزارت خزانهداری آمریکا نیز پیش از این اعلام کرده بود برخی تجهیزات اینترنتی ماهوارهای را میتوان به ایران صادر کرد.
وزیر ارتباطات روز چهارشنبه گفته بود برای ارائه اینترنت ماهوارهای نیاز به دریافت مجوز است و اپراتورهایی که میخواهند اینترنت ماهوارهای ارائه کنند باید قواعد ایران را رعایت کنند. ارائه اینترنت استارلینک در ایران البته به آسانی ممکن نیست. علاوه بر تجهیزاتی که مورد نیاز اتصال به اینترنت ماهوارهای است، این مساله فرایندی هزینهبر است که به زودی نیز امکانپذیر نیست.
همچنین تعدادی از کاربران خبر دادهاند اینترنت استارلینک در نقاطی از ایران فعال شده است اما آنها به دادههایی استناد کردهاند که بر اساس خوداظهاری کاربران روی سایت استارلینک که اکنون فیلتر شده به دست آمده است و قابل اتکا نیست.