درحال حاضر فعالان ایرانی حوزه تکنولوژی درحال تهیه لیستی از محصولات گوگل هستند که استفاده از آن‌ها در کشور ایران طبق قوانین آمریکا و گوگل بلامانع است اما به اشتباه برای ایرانی‌ها مسدود شده‌اند. قرار است که این لیست از طریق مدیران ایرانی شرکت گوگل به اطلاع این شرکت برسد.
به گزارش فاواپرس به نقل از پیوست، روزهای گذشته برخی از کاربران ایرانی تولیدکننده محتوا در شبکه‌های اجتماعی در مورد کم شدن درآمد از کانال یوتیوب خبر دادند و خیلی زود این شایعه بر سر زبان‌ها افتاد که احتمالا گوگل برای همیشه سرویس‌های خود را روی کاربران ایرانی خواهد بست. در میان این بحث‌ها و شایعه‌ها بسیاری از سرویس‌های مختلف بدون VPN و با VPN برای یک عده از کاربران داخل ایران باز نمی‌شود و برای یک عده بدون مشکل کار می‌کند. از طرف دیگر بسیاری از سرویس‌هایی که خود از گوگل سرویس می‌گیرند مانند سایت Spotify یا Last.fm هم از دسترس برخی از کاربران ایرانی خارج شده است؛ اما محتمل‌ترین اتفاقی که بسیاری از کارشناسان روی آن اتفاق نظر دارند، این است که گوگل هیچ سرویس جدیدی را روی ایرانی‌ها نبسته، بلکه سرویس‌هایی که از قبل به دلیل تحریم‌ها برای کاربران ایرانی مسدود بودند و کاربران از طریق دور زدن تحریم‌ها به آن‌ها دسترسی پیدا می‌کردند، حالا لوکیشن واقعی کاربران را میدانند و به همین دلیل این سرویس‌ها از دسترس ایرانی‌ها خارج شده است. در این میان مدیر ایرانی توسعه محصول گوگل معتقد است که با پیگیری رسانه‌ای و مشارکت جمعی در شبکه‌های اجتماعی می‌توان این مشکل را برای سرویس‌های غیرتجاری برطرف کرد.
خشایارِ نژاد، مدیر ایرانی توسعه محصول گوگل در مورد شناسایی کاربران ایرانی توسط گوگل و مسدود شدن بسیاری از سرویس‌ها حتی در صورت استفاده از VPN به پیوست گفت: «این اتفاق بیشتر شبیه یک اشتباه فنی است تا تغییر در سیاست‌گذاری.» او با اعلام اینکه هنوز مشخص نیست چرا این اتفاقات افتاده توضیح داد: «از آنجایی که به آخر هفته کاری رسیدیم فعلا انتظار آن را نداریم که کسی جواب ایمیل‌های درون سازمانی را بدهد، اما پیگیر این موضوع هستیم و به محض روشن شدن مساله آن را به اطلاع کاربران ایرانی می‌رسانیم.»
او در مورد دلایلی که ممکن است پشت این اتفاق باشد اعلام کرد: «تا آنجایی که من می‌دانم هیچ قانون جدیدی به ثبت نرسیده است که به دلیل آن این اتفاق افتاده باشد و به همین دلیل من خوشبین هستم که بتوان این مساله را حل کرد اما نیازمند زمان یک تا دو هفته‌ای است.»
او در ادامه گفت: «گوگل نمی‌تواند سرویس‌های خود را برای منطقه ایران تست کند. به همین دلیل وقتی برای مردم یک کشوری تغییراتی را اعمال می‌کنند، نمی‌دانند این تغییر برای مردم یک کشور دیگر مانند ایران چه تغییراتی به وجود می‌آورد. به همین دلیل این سری مشکلات به وجود می‌آید که البته با پیگیری به احتمال خیلی زیاد برطرف می‌شود.»
بلک‌لیست مشترک
به گفته خشایار نژاد، بیشتر سرویس‌های گوگل از یک لیست سیاه مشترک استفاده می‌کنند و این موضوع می‌تواند دلیل اصلی پشت این اتفاقات باشد. او در این مورد توضیح داد: «وقتی گوگل می‌خواهد به دلیل قوانینی که مجبور به اجرای آن‌هاست، آی‌پی‌های یک کشوری را بلاک کند، یک بلک‌لیست از این آی‌پی‌ها ایجاد می‌کند و سرویس‌های مالی مانند Google Pay که در قوانین جدید شامل تحریم‌ها می‌شوند، این بلک‌لیست را آپدیت می‌کنند. در مواقعی سرویس‌های دیگر گوگل مثل جیمیل یا گوگل کلاد بدون توجه به جزئیات موجود در این بلک‌لیست از همان استفاده می‌کنند؛ در حالی که استفاده از سرویس یادشده اصلا خلاف قوانین نبوده و کافی‌ست تا با پیگیری، درخواست جداسازی بلک‌‌لیست‌ها برای استفاده مجدد از سرویس داده شود.»
آن‌طور که مدیر توسعه محصول گوگل اعلام کرد، این اتفاق پیش از این هم برای سرویس‌های دیگری افتاده بود که با پیگیری‌ها تا حد زیادی مشکلات برطرف شدند.
نژاد در ادامه به این نکته اشاره کرد که هدف اصلی شرکتی مانند گوگل این است که همه مردم دنیا به سرویس‌هایش دسترسی داشته باشند. مشکل اما قوانینی است که دولت آمریکا یا داخل ایران ثبت می‌کنند و برای شرکت‌ها و کاربران مشکل ایجاد می‌کنند.
او در این مورد توضیح داد: «اینکه بگوییم چون کاربران ایرانی برای گوگل درآمدزایی خاصی ندارند، گوگل دسترسی این کاربران به سرویس‌هایش را قطع می‌کند کاملا برداشت اشتباهی است.»
به گفته او، حدود ۸۰ درصد کاربرانی که از گوگل استفاده می‌کنند، درآمد خاصی از آن ندارند؛ بنابراین دسترسی به سرویس‌ها برای شرکتی مانند گوگل بسیار مهم است؛ اما قوانینی که دولت آمریکا ثبت کرده دست گوگل را برای ارائه همه سرویس‌ها بسته و بیشتر این فشار‌ها هم روی سرویس‌هایی است که به نوعی با تراکنش‌های مالی و درآمدزایی در ارتباطند.
نژاد اضافه کرد: «سرویس‌هایی مانند گوگل‌داکس، جیمیل، سرچ و غیره سرویس‌های درآمدزایی نیستند و هیچ مشکلی برای استفاده از آن‌ها وجود ندارد. سرویسی مانند یوتیوب، برای بازدیدکننده سرویس درآمدزایی نیست و مشکلی برای استفاده ندارد. اما برای مثال سرویس یوتیوب برای خالق محتوا که روی آن تبلیغ می‌گیرد و درآمدزایی می‌کند می‌تواند مشکل‌دار باشد و این مساله متفاوتی است.»
هشتگ بزنید
به گفته نژاد، یک سری از کارمندان ایرانی گوگل در ۱۰ سال گذشته وقت بسیار زیادی گذاشته و با ارتباطات خوبی که با وکیل‌های گوگل برقرار کرده‌اند، مواردی که خارج از قانون بسته شده را پیگیری می‌کنند تا محدودیت‌های این سرویس‌ها برطرف شود.
او ادامه داد: «مواردی که از سمت خود کاربران پیگیری می‌شود مانند امضای Petition یا هشتگ زدن در شبکه‌های اجتماعی، نشان‌دهنده عمق و بُعد مساله است. گوگل با این اتفاق متوجه می‌شود که چه تعداد آدم درگیر مساله این چنینی شده‌اند و روی زندگی چند نفر دیگر مستقیم یا غیرمستقیم تاثیرگذاشته است.»
نژاد افزود: «برای شرکتی مانند گوگل بسیار فرق می‌کند اینکه بگوییم هزار نفر آدم درگیر این مشکل شده‌اند یا یک میلیون نفر یا ۸۰ میلیون نفر. از آنجایی که تمام این‌ها از سمت گوگل بررسی می‌شود من پیشنهاد می‌کنم کاربران در شبکه‌های اجتماعی اعتراض خود را اعلام کنند و به‌خصوص با توییت‌ها و هشتگ‌های انگلیسی صدای خود را به گوش گوگل برسانند تا این مساله زودتر برطرف شود.»
تحریم جدیدی در کار نیست
میلاد نوری، برنامه‌نویس و فعال حوزه تکنولوژی، در مورد حدس و گمان‌هایی که فعالان این حوزه در مورد مشکل به وجود آمده زده‌اند، گفت: «احتمالا گوگل سیستم شناسایی کاربران را برای ارائه تبلیغات هدفمند تغییر داده است. این شناسایی پیش از این صرفا از روی آی‌پی بوده و حالا از سیستم دیگری استفاده می‌کند.»
او افزود: «هنوز مشخص نیست گوگل از چه مکانیزمی استفاده می‌کند. اما می‌دانیم که شناسایی‌ها فقط از روی اکانت نیست. برای مثال کاربرانی بوده‌اند که جیمیل آن‌ها با شماره ایران وریفای شده اما مدت‌هاست که ساکن یک کشور دیگر بوده‌اند، ایمیلی برای تغییر کشور اکانت دریافت کرده‌اند.»
به گفته نوری، به احتمال خیلی زیاد تحریم جدیدی در کار نیست و مواردی مانند این مقاله و این مقاله و همچنین آپدیتی که گوگل حدود یک هفته قبل در مورد Android System WebView منتشر کرده بود، می‌تواند نشان‌دهنده تغییر سیاست‌های گوگل در مورد تبلیغات باشد که متاسفانه با شناسایی دقیق کاربران به این شکل روی کاربران ایرانی تاثیر گذاشته است.
نوری در مورد توانایی گوگل برای شناسایی کاربران ایرانی و این که هنوز برخی با کمک VPN به این سرویس‌ها دسترسی دارند گفت: «تمام صحبت‌های ما براساس حدس و گمان است و هنوز کسی نمی‌داند گوگل دقیقا از چه مکانیزمی استفاده می‌کند. برای شرکتی مانند گوگل فهمیدن جای دقیق کاربر کار ساده‌ای است. برای مثال از روی مسیریابی‌های گوگل‌مپ، منطقه زمانی گوشی و لپتاپ، آنالیز ایمیل‌ها، شماره‌ای که روی ایمیل رجیستر شده، آی‌پی‌هایی که روی گوشی اندرویدی ثبت شده و از بسیاری روش‌های دیگر گوگل امکان شناسایی کاربران ایرانی را دارد اما اینکه هنوز برخی با کمک بعضی از VPNها به سرویس‌های تحریمی دسترسی دارند نشان دهنده این است که مکانیزم تشخیص گوگل مشخص نیست.»
نوری معتقد است بهترین روش در حال حاضر پیگیری جمعی برای رفع تحریم سرویس‌های غیرتجاری است. او در این مورد گفت: «رسانه‌های ایرانی و خارجی باید پیگیری کنند. تحریم‌های آمریکا و قوانین گوگل با اعتراض کردن کاربران ایرانی تغییر نمی‌کند. از طرفی سیستمی که گوگل برای تبلیغاتش طراحی کرده یک مورد برنامه‌ریزی شده و هزینه‌دار است که به این راحتی‌ها هم سیاست‌های کلانش را کنار نمی‌گذارد. اما یک سری سرویس‌ها در این میان اشتباهی تحریم شده‌اند که تجربه گیت‌هاب نشان می‌دهد که می‌توان با پیگیری و اعتراض، به آن‌ها دسترسی مجدد پیدا کرد.»
