اگر کاربر فضای مجازی باشید، روزانه گذرتان به «میم»های زیادی میافتد؛ تصاویری که براساس یک موضوع مشترک و با همراهی یک متن کوتاه، بهطور مرتب تکرار میشوند تا نظرات و انتقادهای ما را درباره موضوعی به دیگران منتقل کنند. از معروفترین میمها میشود به «خابی لیم»، «پیرمرد خندان فنجان بهدست»، «نرو سمیه» و «چرا کشتیش» اشاره کرد که حتما آنها را دیدهاید یا خودتان بارها بهاشتراک گذاشتهاید، اما تا حالا فکر کرده اید که سروکله میمها از کجا پیدا شد؟
چه کسی میم را اسمگذاری کرد؟
واژه «میم» را نه یک خوره اینترنت بلکه یک زیستشناس بهنام «ریچارد داوکینز» ابداع کردهاست. داوکینز سال ۱۹۷۶ در کتاب «ژن خودخواه» این کلمه را که ریشهای یونانی دارد وبه معنی «آنچه موردتقلید واقع میشود» است، بهکار گرفت.
او با درنظر داشتن شیوه انتشار و تکامل ژنها به دنبال یک واحد قابل اندازهگیری بود که بتواند نحوه انتشار و گسترش افکار، عقاید و ایدهها را توضیح بدهد و به این ترتیب این کلمه معادل «تکرار و تکامل یک ایده» درنظر گرفته شد؛ یعنی همان کاری که امروز میمهای اینترنتی انجام میدهند.
میمها چه کار میکنند؟
میمها اغلب طنزآمیز و کنایهآمیز هستند، اما از آنها بهعنوان ابزاری برای رساندن پیامهای سیاسی، تهاجمی و نژادپرستانه هم استفاده میشود. درواقع چندین انجمن آنلاین با هدف تبدیل کردن یک ایده به ویروس، دست به ساختن و انتشار میمها میزنند؛ به این کار، «هک توجه» گفته میشود.
وبسایتها و پلتفرمهایی مثل 4chan، Twitter و Reddit در زمینه درست کردن و انتشار ایدهها درقالب میم، بسیار فعال و تأثیرگذار هستند. بهطور خلاصه میشود گفت میمها هم برای موارد مثبت بهکار میروند، هم برای اهداف منفی؛ هم توسط کاربران معمولی ساخته میشوند تا عقیدهشان را بیان کنند و هم آگاهانه و عامدانه منتشر میشوند تا عقیدهای خاص را مثل ویروس منتشر کنند.
کدام میمها در جهان پرکاربردترند؟
قورباغه عروسکی سبزرنگ از محبوبترین میمهاست. این قورباغه با نام واقعی «کرمیت» در سال ۱۹۵۰ در یک نمایش ظاهر شد و قلب میلیونها تماشاچی را از آن خود کرد. مدتها بعد یعنی در سال ۲۰۱۴ دوباره درمعرض نمایش قرار گرفت، اما اینبار درقالب میم. کرمیت درحال چای نوشیدن و کرمیت مرموز با هودی و کلاه، از پرکاربردترینهاست.
یکی دیگر از میمهای محبوب، «کلوئه» است. دختربچهای که از صورتش نمیشود فهمید دقیقا چه احساسی دارد، فقط میدانیم که دارد کجکی به دوربین نگاه میکند و وقتهایی که نمیدانیم باید چه واکنشی نشان بدهیم، میم کلوئه بهکارمان میآید.
این میم از روی ویدئویی ساخته شدهاست که مادری به دو فرزند کوچکش میگوید قرار است به دیزنیلند بروند، یکی از دخترها از خوشحالی گریه میکند و دیگری یعنی همان کلوئه خودمان با حالتی مردد به دوربین نگاه میکند.