معاون وزیر ارتباطات وعده داد تا پایان سال از اتصال پیام‌رسان‌های بومی به یکدیگر رونمایی شود.
اتصال پیام‌رسان‌های بومی طرحی است که مدت‌هاست در مرکز توجه وزارت ارتباطات قرار گرفته و حال در شرف اجرایی‌شدن است. وزیر ارتباطات اوایل دی‌ماه سال جاری اعلام کرد تا دهه فجر یا تا پایان سال، پیام‌رسان‌های بومی به هم متصل می‌شوند. زارع‌پور این اقدام را در راستای جلوگیری از سردرگمی مردم دانسته بود.
حال رییس شرکت ارتباطات زیرساخت و معاون وزیر ارتباطات بار دیگر این وعده را تکرار کرد. امیر محمدزاده لاجوردی که حضوری فعال در شبکه اجتماعی ویراستی دارد، در پاسخ به پیگیری یک کاربر از اتصال پیام‌رسان‌های بومی به هم نوشت: ان‌شاءالله طبق وعده وزیر محترم تا پایان سال رونمایی خواهد شد.
گفتنی است در این طرح مرکز انتقال پیام بین پیامرسانها ایجاد شده است و کاربران پیام‌رسان‌های بومی مختلف بدون نیاز به نصب سایر پیامرسانها به یکدیگر پیام خواهند داد. به طور مثال یک کاربر بله میتواند به کاربر ایتا پیام دهد بدون اینکه در ایتا حساب کاربری داشته باشد.
مدیر پیام‌رسان گپ، اوایل مهرماه درباره نحوه کارکرد این سیستم گفت: در این سیستم وقتی که پیام از یک پیام‌رسان به پیام‌رسان دیگر منتقل شد، کاربر متوجه می‌شود که کدام مخاطب در دیگر پیامرسانها فعال بوده است و تمام پیام‌ها از مسیر مرکز تبادل پیام بین دو پیام‌رسان جابه‌جا می‌شود و فایل‌ها و محتوای چندرسانه‌ای نیز از طریق یک واسطه بین همه این پیامرسانها قابل مدیریت است.
همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، وزارت ارتباطات با اتصال پیام‌رسان‌های بومی به‌دنبال ازبین‌بردن سردرگمی مردم در رابطه با تعدد پیام‌رسان‌های بومی است؛ هرچند برخی پیامرسانها مانند آیگپ با این طرح مخالفت کرده و اظهار داشته‌اند در آن شرکت نمی‌کنند.
هنوز مشخص نیست کدام پیامرسانها قرار است به یکدیگر متصل شوند، اما با توجه به اینکه سه پیام‌رسان روبیکا، ایتا و بله بیش از پیش مورد‌توجه وزارت ارتباطات قرار دارند، پیش‌بینی می‌شود دست‌کم این سه پیام‌رسان در این طرح اتصال فعال باشند.
امکان اتصال متقابل پیام‌رسان‌های داخلی به یکدیگر
استاندارد و پروتکل‌های لازم برای اتصال متقابل میان پیامرسانها از سوی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات تدوین و به پیام‌رسان‌های داخلی اعلام شده و آنان در حال پیاده‌سازی آن استانداردها هستند.
هم‌اکنون تعدادی از پیامرسانها در حال تست برقراری اتصال متقابل برای تعدادی محدود از کاربران خود هستند.
پس از پیاده‌سازی کامل این استانداردها، پیامرسانها با ارائه یک نسخه به‌روزرسانی شده از پیام‌رسان خود، گزینه‌ای را در اختیار کاربران قرار می‌دهند تا آنان، با فعال کردن آن گزینه اجازه اتصال متقابل میان پیام‌رسانی که خود استفاده می‌کنند و سایر پیامرسانها را بدهند.
اتصال متقابل امکانی ایجاد می‌کند که با وجود حضور پیام‌رسان‌های مختلف در بازار کاربران بتوانند با مخاطبان خود در پیام‌رسان‌های مختلف ارتباط برقرار کنند.
پیاده‌سازی و اجرای این استاندارد مدت‌هاست که در دستور کار قرار دارد اما طی یک‌سال گذشته وزیرارتباطات و فناوری اطلاعات به صورت مستقیم اجرای این طرح را پیگیری کرد. وعده داده شده بود که تا پایان سال امکان اتصال متقابل پیامرسانها به یکدیگر فراهم خواهد شد.
حامد منکرسی، معاون سیاستگذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات در گفت‌وگو با پیوست اعلام کرد: این استاندارد هم‌اکنون در اتحادیه اروپا نیز در حال پیاده‌سازی است. او با اشاره به اینکه زمزمه‌های اجرای این استاندارد در اروپا از سال ۲۰۲۱ شنیده می‌شد و از سال گذشته میلادی با ابلاغ قانون رسمی با عنوان Digital Market Actیا DMA پیام‌رسان‌های بزرگ را ملزم کردند تا امکانی فراهم کنند تا کاربران پیام‌رسان‌های کوچک‌تر و محلی نیز بتوانند با مخاطبان آنان ارتباط برقرار کنند.
او ادامه داد یکی از بندهایی که در این قانون روی آن تاکید شده این است که هر کدام از پیام‌رسان‌های بزرگ‌تر نباید کاربرانشان مجبور به حذف پیام‌رسان یا اپلیکیشن دیگری کنند.
در این مستند اتحادیه اروپا برنامه‌زمان‌بندی مشخصی برای اتصال متقابل میان پیامرسانها تعریف شده است و پیامرسانها در فاز اول باید امکان ارسال پیام و فایل را میان خود فراهم کنند و پس از آن در یک بازه زمانی دو ساله امکان اشتراک‌گذاری گروه‌ها و کانال‌ها و در انتها نیز باید کاربرانشان بتوانند به‌سادگی به صورت صوتی و تصویری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
منکرسی اعلام کرد که سازمان فناوری اطلاعات نیز بر همان مبنا اقدام به ایجاد گذرگاهی کرده است تا از طریق آن امکان ارتباط پیامرسانها با یکدیگر فراهم شود.
اتصال متقابل پیامرسانها و رمزنگاری پیام
طبق آنچه پیاده‌سازی شده است، پیام کاربران در پیام‌رسان مبدا رمزنگاری می‌شود و به صورت رمزنگاری شده به گذرگاه تبادل پیام یا MXB(Message Exchange Bus) ارسال می‌شود و از آنجا نیز به همان صورت رمزنگاری شده برای مخاطب در پیام‌رسان مقصد ارسال می‌شود.
معاون رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات در پاسخ به این سوال که آیا امنیت پیام‌ها در این انتقال پیام حفظ می‌شود؟ گفت: یکی ازدغدغه‌های اصلی ما و همچنین پیامرسانها حفظ امنیت پیام‌ها ارسالی کاربرانشان بود از همین روست که پیام از مبدا تا مقصد به صورت کامل رمزنگاری می‌شود و امکان بازکردن این رمز در گذرگاه وجود ندارد.
او در پاسخ به این سوال که هیچ ناظری حتی با حکم قضایی هم نمی‌تواند در گذرگاه یا سوئیچ تبادل پیام پیام‌های ارسالی را بخواند گفت: اصلا چنین امکانی فراهم نیست.
منکرسی در خصوص گذرگاه یا سوئیچ تبادل پیام نیز گفت: برای راه‌اندازی این سوئیچ از گذرگاه ملی تبادل اطلاعات یا NIX ایده گرفتیم و درست مانند آنجا که تمامی دستگاه‌ها تبادل اطلاعاتشان را از طریق آن انجام می‌دهند در این گذرگاه یا MXB نیز پیامرسانها با یکدیگر ارتباط متقابل برقرار می‌کنند.
او ادامه داد: چنین وضعیتی در شتاب نیز وجود دارد و از طریق آن شبکه تمامی کاربران بانکی بدون اینکه توجه کنند هرکدام از افراد در کدام بانک حساب دارند برای یکدیگر پول واریز می‌کنند.
اتصال متقابل پیامرسانها و مدل درآمدی
او در پاسخ به این سوال که آیا مدل اقتصادی تبادل پیام میان پیامرسانها مشخص شده است؟ گفت: این مدل هنوز نهایی نشده اما یا روی ترافیک محاسبه خواهد شد یا روی تعداد پیام‌های تبادل شده. هم‌اکنون با خود پیام رسان‌ها در حال بررسی هستیم تا به مدل بهینه برای تبادل پیام برسیم اما در نهایت هر گونه مدلی که در نظر گرفته شود ارسال و دریافت پیام برای کاربر و استفاده کننده از پیام رسان هیچ هزینه‌ای ندارد.
او تاکید کرد که امکان اتصال متقابل برای کاربران پیامرسانها رایگان است.
او در پاسخ به این سوال که اگر یک نفر چند پیام‌رسان داخلی داشته باشد به کدام پیام‌رسان پیام ارسال می‌شود گفت: هر کاربر خودش باید امکان اتصال متقابل با پیامرسانها را فعال کند از همین رو اگر کاربر فقط امکان اتصال متقابل را در یکی از پیام‌رسان‌های نصب شده روی گوشی خود فعال کرده باشد، پیام برای همان پیام‌رسان ارسال می‌شود اما اگر کاربر این امکان را در چندین پیام رسان خود فعال کرده باشد، فرستنده پیام میتواند از بین پیام رسانهای گیرنده یکی را به عنوان مقصد انتخاب نماید.
اتصال متقابل پیامرسانها و فیلترینگ
او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا ایجاد این گذرگاه موجب خواهد شد که اگر روزی حاکمیت به این نتیجه رسید که پیام‌رسان‌های خارجی را رفع فیلتر کند دیگر در این مسیر گام برندارد گفت: ما پیش از اینکه پیام‌رسان‌های خارجی فیلتر شوند ایجاد این گذرگاه را در دستور کار خود قرار داده بودیم و ایجاد این گذرگاه ربطی به فیلتر پیام‌رسان‌های خارجی ندارد.
او ادامه داد: از سویی این استانداردها به گونه‌ای طراحی شده است تا در آینده در صورت فراهم شدن شرایط، اتصال متقابل به پیام‌رسان‌های خارجی نیز امکان پذیر باشد.
