به گزارش «فاواپرس» غلبه دنیای مجازی بر همه گروه‌های سنی، معضل اجتناب‌ناپذیر این روزهای زندگی پیشرفته است. کاربران کودک و نوجوان در این فضا به دلیل حساسیت‌های سنی و ناپختگی‌های ویژه این دوره‌ها، بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب‌های فضای مجازی قرار دارند.
در این باره امیر خوراکیان – معاون محتوا مرکز ملی فضای مجازی کشور – پیش از این با تاکید بر اهمیت فضای مجازی و تاثیرات بسیاری که در زندگی کودکان و نوجوانان ایرانی دارند، گفته بود: تدوین سند و برنامه ملی صیانت از کودکان و همچنین ایفای نقش قرارگاهی مرکز ملی فضای مجازی در زمینه تامین زیرساخت‌های فنی و محتوایی دو رویکرد اصلی این مرکز در زمینه حمایت و صیانت از کودکان و نوجوانان است.
وی همچنین اظهارکرده بود: دستاورد این سند این است که هم اینترنت کودکان مستقل از اینترنت عمومی جامعه باشد و هم تولید محتوای گسترده‌ای مخصوص کودکان و نوجوانان در فضای اینترنت صورت می‌گیرد و امکاناتی را در اختیار والدین و خانواده‌ها برای کمک به فرزندانشان قرار می‌دهد.
در بسیاری از کشورهای اروپایی هم این موضوع وجود دارد و اینترنت کودکان و نوجوانان و اینترنت خانواده و اینترنت عموم در بعضی از کشورها متفاوت است؛ البته یک اینترنت است اما میزان دسترسی را خود خانواده‌ها انتخاب می‌کنند که بتوانند با شرایط متناسب‌تری مواجه باشند.
در این راستا رییس سازمان فناوری اطلاعات کشور به فعالیت‌های سه ساله این سازمان در حوزه کودک و نوجوان در شرایطی که فاقد هرگونه تکلیف قانونی در این حوزه بود، اشاره کرده و فناوری اطلاعات را یکی از دو مهارت کلیدی در دهه آینده دانست.
امیر ناظمی در رویداد «صیانت از حقوق کودکان و نوجوانان در فضای مجازی» که با همکاری مرکز نوآوری و آموزش پژوهشگاه قوه قضاییه برگزار شد، به فعالیت‌های سه ساله این سازمان در حوزه کودک و نوجوان در شرایطی که فاقد هرگونه تکلیف قانونی در این حوزه بود، اشاره کرد و فناوری اطلاعات را یکی از دو مهارت کلیدی در دهه آینده دانست.
وی اظهار کرد: در دنیای امروز، اینترنت فقط یک رسانه نیست. بلکه نگاشت جهان واقعی در فضای دیگر است. در این میان، بیشتر از هر زمان دیگری لازم است که به دلیل سرعت بالای تحولات در دنیای دیجیتال، آموزش والد و کودک توامان و به صورت هم‌زمان صورت گیرد. زیرا سرعت بالای تحولات باعث شده است که کودک با سواد دیجیتالی بالاتری نسبت به والدین قرار بگیرد.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات چارچوب‌بندی موضوع صیانت از حقوق کودکان و نوجوانان در فضای مجازی را مشتمل بر سه بخش دانست و گفت: بخش زیرساخت، شامل شبکه‌های اختصاصی کودکان، بخش خدمات که متشکل از اپلیکیشن‌ها، پلتفرم‌ها و کنترل والدین و نیز بخش محتوا اعم از محتوای آموزشی (چندرسانه‌ای)، کتاب‌های درسی کمک آموزشی و بازی‌های آموزشی است.
ناظمی از این رویکرد که برخی بر این باورند که می‌بایست کل شبکه را به شبکه کودک تبدیل کرد و سپس به سازماندهی تقاضاهای اضافه بر سازمان کاربران پرداخت، انتقاد کرد و تفکیک شبکه کودک از شبکه عمومی نظیر آنچه که در کشورهای پیشرفته مانند انگلستان رخ داده است را یک نیاز کاملا جدی دانست. همچنین وجود تنوع در شبکه‌های اختصاصی کودک و امکان رگولاتوری با هدف تنظیم‌گری قیمت را اجزای دیگر لایه زیرساخت معرفی کرد.
عدالت آموزشی با شبکه اختصاصی کودک
وی در بیان ویژگی‌های شبکه کودک به سه مهم اشاره و بیان کرد: فیلترینگ، قیمت ارزان و محتوای آموزشی، اصلی‌ترین ویژگی این شبکه را تشکیل می‌دهند. در این میان ارزان بودن قیمت دسترسی به این شبکه، کاهش شکاف آموزشی و در مقابل افزایش عدالت آموزشی را در بر دارد. در شبکه اختصاصی کودک، با حفظ حقوق مالکیت فکری می‌توان محتواهای اختصاصی کودک را که بر روی شبکه اینترنت نیست یا دارای قیمت بالا است را ارایه داد.
رییس سازمان فناوری اطلاعات با بیان این که مشکل سطح پوشش به دلایل مسایل مقرون به صرفه اقتصادی در اغلب کشورهای دنیا از جمله ایالات متحده آمریکا وجود دارد و در ایران سطح پوشش تقریبا ۹۴ درصدی است، گفت: اتصال مدارس، مهم‌تر از اتصال افراد است و با ایجاد اتاق اتصال می‌توان مشکل سطح پوشش را تا حدودی حل کرد و اتصال به مراکز دانشگاهی، آزمایشگاهی و کتابخانه‌ها را برقرار کرد.
ناظمی وجود تنوع در شبکه‌های اختصاصی کودک و امکان رگولاتوری با هدف تنظیم‌گری قیمت را اجزای دیگر لایه زیرساخت معرفی و از تصویب مصوبه سیم‌کارت دانش‌آموزی تحت عنوان خبر خوب یاد کرد و گفت: سیم‌کارت دانش‌آموزی، ابزاری بسیار کاربردی در لایه زیرساخت است که عدم اعمال خط مشی‌های لازم بر آن، می‌تواند زمینه‌های اعمال فیلترینگ برای عموم مردم را فراهم کند.
وی ادامه داد: این موضوعی سال‌ها با مقاومت آموزش و پرورش مواجه بود، اما بروز بیماری کرونا به قانونی‌شدن آن انجامید. سیم‌کارت دانش‌آموزی، به افراد زیر ۱۸ سال تعلق می‌گیرد و در عین حال که کودک و نوجوان می‌تواند این سیم‌کارت را به نام خودش داشته باشد، مسوولیت حقوقی آن به عهده والدین است.
فعالیت‌های ۲۴ گانه در لایه خدمات
معاون وزیر ارتباطات لایه خدمات را زمینه‌ساز خلق بازار به جای پروژه‌سازی دانست که بازاری را نیز برای بخش خصوصی فراهم می‌کند و گفت: لایه‌ای که ارایه دهنده خدمات کنترل والدین(Parental Control) است و با وجود تنوع در ارایه‌دهندگان خدمات، باعث وجود حق انتخاب برای دانش‌آموز می‌شود. در لایه خدمات، ۲۴ حوزه فعالیت وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از: کتاب‌های دیجیتال، مشاوره‌های تحصیلی، نرم افزار سیستم مدیریت یادگیری(LMS)، بازی، تور مجازی، پیام‌رسان دانش‌آموزی، آزمون‌های تحصیلی، فضای ذخیره سازی اطلاعات و سایر موارد.
ناظمی با یادآوری این اصل که فقدان محتوای خوب، رشد محتوای بد را در بر دارد و خلق بازار برای محتوا، می‌بایست جایگزین رانت‌جویی شود، اظهار کرد: حوزه تولید محتوای کودک و نوجوان نیازمند در نظرگرفتن چند نکته کلیدی است که توجه به آن باعث افزایش کارآیی در حوزه آموزش می‌شود. از جمله این که بازی به مثابه نوعی محتوا به شمار می‌رود
وی ادامه داد: همچنین تنوع در تولیدکنندگان محتوا و از سوی دیگر توجه به منطقه آموزشی در تولید محتوا، علاوه بر این که درک بیشتری را برای دانش‌آموزان را به همراه دارد، علاقه بیشتری را در فهم محتوای آموزشی ایجاد می‌کند. از این روی، یکسان‌سازی محتوای آموزشی ارایه شده در سراسر کشور، صرفا نمی‌تواند در تمامی دوران‌ها یک اتفاق موفق به شمار رود.
